میترا میرعبدالباقی؛ حمید عبدالهی؛ سید مهیار طاووسی نائینی؛ علی رضایی
چکیده
امروزه، تنش‌های غیر زنده (خشکی، شوری بودن خاک...و غیر) آسیب‌های زیادی به‌محصولات باغی وارد می‌کنند در بین تنش‌های غیر زنده‌ای که به‌خصوص یه محصول درختان گلابی آسیب جدی میزنند، تنش آهکی بودن خاک است. ...
بیشتر
امروزه، تنش‌های غیر زنده (خشکی، شوری بودن خاک...و غیر) آسیب‌های زیادی به‌محصولات باغی وارد می‌کنند در بین تنش‌های غیر زنده‌ای که به‌خصوص یه محصول درختان گلابی آسیب جدی میزنند، تنش آهکی بودن خاک است. این درحالی است که اغلب خاکهای ایران آهکی هستند. درختان گلابی برای یک رشد و نمو خوب نیاز به خاکی حاصلخیز با تهویه و تخلخل مناسب نیاز دارند. خاکی با بافتی لومی برای آن‌ها مناسب است. حساسیت گلابی به وجود آهک در خاک زیاد است، بطوری که حداکثر مرز آهک برای گلابی 7%است. ان درحالی است که محدوده pH مناسب خاک برای احداث باغ گلابی بین 7 تا 5/7 است. PH های بالاتر ناشی از مقدار کربنات کلسیم فعال یا آهک فعال، سبب زردی برگ درخت و در نهایت کاهش سطح کلروفیل برگ و ضعف درخت می‌شود. یکی از پایه‌های بذری با خلوص بالا و ریشه‌دهی مناسب پایه بذری گلابی P.betulifolia است. این پایه نسبت به دیگر پایهپایه‌های تجاری گلابی دارای این ویژگی برتر است، که یکی از مقاوم‌ترین گونه‌های گلابی به تنش خشکی است و بنظر میرسد که می‌‌توان از این پایه در مناطقی که تنش‌های غیر زنده‌ای نظیر خشکی وآهک همزمان وجود دارد، بخوبی استفاده نمود و قدمی مثبت و تاثیر گذار درمدیریت بهینه تغذیه باغات گلابی کسب نمود. در آزمایشی گلدانی و در باغ تحقیقاتی کمال اباد کرج اثرات بستر خاکهایی با آهک در محدوده 15% (بافت: clay-loam ) ، 20 % (بافتclay :)، 25 % (بافت: loam) و 45% (بافت: sandy loam) برصفات رشد (طول و عرض برگ، قطر، ارتفاع و طول میانگره) و جذب برگی عناصر غذایی (نیتروژن، پتاسیم، کلسیم، منیزیم، بور، روی وآهن فعال وآهن آهن کل) مورد بررسی قرار گرفت. همچنین تحمل به-کلروز آهن ناشی از آهکی بودن خاک در مقادیر مختلف "شاخص قدرت کلرزه شدن" یا CPI خاک برای هردوپایه مورد بررسی اندازه‌گیری گردید. این آزمایش در قالب طرح آماری کامل بلوک های تصادفی به شکل گلدانی انجام گرفت. پایه P.betulifolia در مقایسه با پایه پیرودوارف (شاهد)، به"شاخص قدرت کلرزه شدن" خاک حساسیت کمتری نشان داد. روابط رگرسیونی منفی و معنی‌داری بین افزایش "شاخص قدرت کلرزه شدن" خاک وصفات مورد بررسی در پایه بتولیفولیا مشاهده نگردید. از ویژگیهای برتر پایه بتولیفولیا در مقایسه با پایه پیرودوارف میزان تحمل به آهک فعال خاک حتی تا محدوده 45% آهک (بابافت sandy loam وpH قلیایی) از لحاظ جذب برگی عناصر غذایی نظیر پتاسیم (25/. %)، کلسیم (63/. %)، منیزیم (83/. %)، روی (2/35ppm)، بور(76/3ppm)، مقدار کلروفیل برگ (23/42 برای ارزش SPAD و 748/. برای شاخص FV/FM) و صفات رشد نظیر عرض قطر تنه ( 97/3 میلی متر) در ارجحیت قرار داشت. نتیجه گیری کلی مقاله بشرح ذیل میباشد:
1. از روابط رگرسیونی بین "شاخص قدرت کلرزه شدن" خاک، با صفات رشد و جذب برگی عناصر غذایی مشاهده میگردد که‌پایه پیرودوارف به افزایش شاخص و یا به عبارتی به مقدار آهک و آهن خاک حساس‌تر از پایه بتولیفولیا عکس العمل نشان میدهد. بطوری که در مقادیر بالای آهک فعال خاک قطر تنه و جذب برگی آهن کل وآهن فعال خاک در پایه پیرودوارف به صورت معنی
2. میزان تحمل پایه بتولیفولیا به آهک فعال خاک با بافت نیمه سنگین-سنگین وpH قلیایی در مقایسه با پایه پیرودوارف (شاهد) از لحاظ جذب برگی عناصر غذایی، مقدار کلروفیل برگ و صفات رشد در ارجحیت قرار دارد. 3
3. تحمل به کلروز آهن ناشی ازآهکی بودن خاک از ویژگیهای برتر پایه بتولیفولیا در مقایسه با پایه پیرودوارف است.
